Czwartek, 18 kwietnia
Imieniny: Alicji, Bogusławy
Czytających: 10533
Zalogowanych: 24
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Jelenia Góra: Johannes M. Avenarius

Wtorek, 22 lutego 2022, 11:41
Aktualizacja: 13:43
Autor: Stanisław Firszt
Jelenia Góra: Johannes M. Avenarius
Johannes Maximilian Avenarius /fot. dodax.com
Fot. Archiwum S. Firszta/fot. Internet
Mieszkańcy Kotliny Jeleniogórskiej wiedzą, że najpiękniejszym wnętrzem w willi Wisenstein (Łąkowy Kamień) należącej kiedyś do Gerharta Hauptmanna w Jagniątkowie jest hol. Jego ściany pokryte są malowidłami. Pomieszczenie to nazwano Halą Rajską.

Twórcą jej pięknego wystroju, które wzbudza podziw do dzisiaj był Johannes Maximilian Avenarius urodzony 7 stycznia 1887 roku w Gryfowie Śląskim. Wywodził się on ze starej kupieckiej rodziny, która w okresie renesansu przyjęła nazwisko od Avena=owies. Był synem Ludwika Avenariusa.

Miał zdolności plastyczne i dlatego uczył się właśnie w tym kierunku. Jako młody artysta nie miał większych osiągnięć i tworzył bez większych sukcesów. Przełomem w jego życiu było poznanie wielkiego pisarza śląskiego Gerharta Hauptmanna. Stało się to 7 września 1907 roku przy okazji otwarcia schroniska Strzecha Akademicka w Karkonoszach. W czasie uroczystości Avenarius grał na gitarze i śpiewał. Jego głos zrobił duże wrażenie na Hauptmannie, który zaprosił go do swojego domu w Jagniątkowie. Telegram z zaproszeniem skierował do „artysty malarza” Maximiliana Avenariusa 20 września 1907 roku.

Od pierwszej wizyty Hauptmann poprosił go o zilustrowanie niektórych swoich utworów, co otworzyło Avenariusowi drogę do kariery. Zaczął być znany w środowisku artystów. W 1918 roku ożenił się z Elisabeth Reuter. Małżeństwo to nie było udane, a młodemu artyście nie układało się najlepiej. W 1922 roku rozwiódł się. W tej trudnej dla niego sytuacji osobistej i finansowej pomógł mu Gerhart Hauptmann zlecając Johannesowi ozdobienie freskami holu jego willi Wisenstein w Jagniątkowie.

Zaskoczony Avenarius z pomocnikiem przystąpili do dzieła, które sfinansował Max Pinkus, fabrykant z Prudnika, miłośnik twórczości Hauptmanna. Zadanie to miało być prezentem dla pisarza z okazji jego 60. urodzin. Avenarius tworząc malowidło zawarł w nim motywy z dzieł pisarza: z „Tkaczy” i „Hanusi”, zawarł motywy biblijne Adama i Ewy, a także sportretował syna Hauptmannów Benvenuto. Po ośmiu miesiącach pracy dzieło było gotowe, ku wielkiemu zadowoleniu Hauptmanna.

Po tym posypały się następne zlecenia, np. dla przemysłowca i handlowca Moritza Griessa, Żyda z Berlina. Avenarius pracę w jego willi wykonał w 1923 roku. Sam Griess w 1941 z żoną został wywieziony do Łodzi, gdzie trafił do getta i tam oboje zginęli.

Maximilian Avenarius miał ogromną fantazję, nie tylko malował, ale też pisał. Swoje pisarstwo rozwinął pod wpływem znajomości z Hauptmannem. Początkowo, do końca lat 20. XX wieku pisał tylko dla siebie. Dopiero w 1935 roku opublikował swoje rymowane wiersze. Później pisał opowiadania, a w końcu powieści. Tworzył przy użyciu śląskiej gwary.

W 1924 roku został profesorem w Państwowej Szkole Wzornictwa w Plauen. Po dojściu Hitlera do władzy po 1933 roku został oskarżony o „bolszewizm kulturalny” i lewicowe poglądy. Zaczęto wątpić w jego niemiecką narodowość. W liście do Margarette Hauptmann (żony Gerharta), Avenarius skarżył się: „Odczuwam strach, że nie jestem Niemcem i mogę być wydalony z Niemiec”. Miał też kłopoty finansowe. Próbował malować dla kościołów m.in. ściany kościoła w Sokołowcu k. Wałbrzycha. Modelami jego malowideł byli mieszkańcy Sokołowca i pobliskiego Ustronia Śląskiego (w 1945 roku dzieło to zamalowano, bo przedstawiało niemieckich żołnierzy z I wojny światowej).

Avenarius namalował też freski w kościele w Piaskowej Górze koło Szczawna Zdroju. Ciągle był szykanowany, dlatego w styczniu 1940 roku złożył wniosek o przyjęcie go do NSDAP, co stało się 1 kwietnia tegoż roku. Mieszkał w Ustroniu Śląskim.

Avenarius stworzył najpiękniejszy portret Gerharta Hauptmanna. Jeszcze w czasie wojny, we Wrocławiu tworzył galerię sławnych Ślązaków. Zaraz po wojnie Avenarius przy poparciu płk. Wasilija Sokołowa zabezpieczył archiwum Gerharta Hauptmanna. Później zamieszkał w Berlinie. Tam jako wierzący ewangelik tworzył malowidła w kościołach w Köpenick i Niederschönhausen.

Zmarł 21 sierpnia 1954 roku prawdopodobnie na zawał serca. Chciał być pochowany na swoim ukochanym Śląsku, dlatego jego druga żona Anna Maria, 13 kwietnia 1959 roku przeniosła jego szczątki na cmentarz św. Mikołaja w Görlitz (miejscowość ta od 1815 do 1945 roku należała do Śląska).

Życie Avenariusa było silnie połączone z rodzina Hauptmannów, co poświadcza odnowiona w latach 90. XX wieku Hala Rajska w willi Hauptmanna, która dzisiaj jest siedzibą Muzeum Miejskiego Dom Gerharta Hauptmanna w Jeleniej Górze-Jagniątkowie.

Twoja reakcja na artykuł?

10
77%
Cieszy
0
0%
Hahaha
1
8%
Nudzi
1
8%
Smuci
0
0%
Złości
1
8%
Przeraża

Ogłoszenia

Czytaj również

Dodaj komentarz

Zaloguj
0/1600

Czytaj również

Copyright © 2002-2024 Highlander's Group