Sobota, 27 lipca
Imieniny: Julii, Natalii
Czytających: 6248
Zalogowanych: 21
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Jelenia Góra: Trzecia odsłona historii cieplickiej linii Schaffgotschów

Niedziela, 6 października 2013, 12:15
Aktualizacja: Poniedziałek, 7 października 2013, 7:21
Autor: Mea
Jelenia Góra: Trzecia odsłona historii cieplickiej linii Schaffgotschów
Fot. Archiwum Muzeum Przyrodniczego
Wybitnym przedstawicielem rodu Schaffgotschów był Johann Anton, syn Krzysztofa Gotarda, który odzyskał majątek po egzekucji swojego ojca. Urodził się w 1675 r., kiedy spalił się zamek Chojnik i zmarł ostatni męski potomek (po mieczu) Piastów Śląskich książę brzesko–legnicko–wołowski Jerzy Wilhelm.

- Johann Anton Schaffgotsch był bardzo uzdolniony. Uczył się początkowo w szkole parafialnej, później w gimnazjum przy kolegium jezuitów we Wrocławiu. Posługiwał się kilkoma językami w tym: łaciną, językiem polskim, francuskim, włoskim, hiszpańskim i oczywiście niemieckim. Miał więc możliwość porozumiewania się w każdej części ówczesnej Europy. W 1695 r., gdy miał 20 lat wyjechał do Włoch, gdzie studiował w Sienie. Odwiedził księcia Toskanii we Florencji oraz uzyskał prywatną audiencję u papieża Innocentego XII. W 1699 r., w wieku 24 lat, został kanclerzem Księstwa Świdnicko-Jaworskiego, w 1703 r. radcą Urzędu Zwierzchniego i tajnym radcą cesarskim, a w 1704 r. starostą świdnicko-jaworskim – opowiadał Stanisław Firszt, dyrektor Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze-Cieplicach.

Na początku wieku XVIII przebywał w Berlinie i w Wiedniu. Znalazł się w otoczeniu króla rzymskiego Józefa I późniejszego cesarza. W 1707 r. zmarła jego powinowata księżna Karolina, siostra ostatniego Piasta Jerzego Wilchelma. Trzeba pamiętać, że Johann Anton Schaffgotsch był wnukiem ściętego Hansa Urlyka Schaffgotscha i Barbary Agnieszki, księżniczki piastowskiej legnicko-brzeskiej. Po śmierci księżnej Karoliny, Johann Anton stał się najważniejszym spadkobiercą (po babce) potężnego niegdyś rodu książęco-królewskiego Piastów. W 1708 r. został wyniesiony do stanu dziedzicznych hrabiów cesarstwa. Cesarz pozwolił mu używać także tytułu Semperfrei. Jako blisko spokrewniony z rodziną Piastów śląskich otrzymał przywilej połączenia herbów Schaffgotschów i Piastów, co do dzisiaj można zobaczyć w herbie tego rodu.

- W 1709-1710 r. hrabia Schaffgotsch ufundował bramę wejściową do cieplickiego klasztoru. Najważniejszą jednak inwestycją była budowa pałacu w Sobieszowie, którą zrealizował w latach 1705-1712. Do 1720 r. urządzono tam też park z fontannami i wzniesiono dodatkowe zabudowania. W 1711 r. spalił się kościół św. Jana Chrzciciela w Cieplicach i część zabudowań klasztoru cysterskiego. Johann Anton Schaffgotsch wsparł finansowo odbudowę tych obiektów. Wtedy też została przebudowana krypta rodziny Schaffgotschów pod kościołem. Odbudowę, a właściwie budowę nowego, większego kościoła zakończono w 1714 r. – mówił dyrektor.

Hrabia był światłym i na ówczesne czasy nowoczesnym człowiekiem, więc w 1715 r. swoim poddanym chłopom z dóbr chojnickich zamienił pańszczyznę na czynsz. W 1719 r. został przewodniczącym sejmu śląskiego oraz starostą generalnym, którym mógł być jedynie książę śląski. Johann Anton był jedynie hrabią, a jednak został starostą, przez co miał wielu przeciwników.

- W 1721 r. dzieci hrabiego ufundowały na urodziny ojca malarskie genealogie Piastów i Schaffgotschów, które przechowywane są dzisiaj w klasztorze pijarów w Cieplicach. Niegdyś znajdowały się one w zbiorach Biblioteki Schaffgotschów. Zostały wykonane według opracowanej wcześniej genealogii przez kanonika wrocławskiego Franciszka Gotarda Schaffgotscha – opowiadał Stanisław Firszt.

Johann Anton Schaffgotsch przyczynił się do budowy Uniwersytetu Wrocławskiego, którą rozpoczęto w 1728 r. Nadzorował inwestycję w imieniu cesarza. Dlatego też po zakończeniu budowy, oprócz popiersia cesarza w Auli Leopoldina, znalazło się również popiersie hrabiego.

- Johann Anton Schaffgotsch jest uznany za założyciela Biblioteki w Sobieszowie, w której oprócz księgozbioru znajdowały się gabinety osobliwości - zaczątek muzealnictwa w naszym regionie. W pałacu w Sobieszowie znalazły się: księgozbiór, militaria, dzieła sztuki, wyroby rzemiosła i pamiątki rodzinne. W testamencie hrabiego, który sporządził w 1733 r. zapisał m.in. akt fundacji biblioteki. Utworzony został fideikomis stanowiący o niepodzielności majątku – powiedział dyrektor.

W 1740 r. zmarł cesarz Karol VI Habsburg, a jego dziedzictwo miała objąć córka Maria Teresa. Oprotestował to król pruski Fryderyk II powołując się na układy książąt piastowskich z Hohenzollernami. Król wkroczył ze swoim wojskiem zajmując Śląsk. Johan Anton Schaffgotsch, będąc blisko związany z cesarstwem, musiał uciekać z Wrocławia do Czech (w 1741 r.). W 1742 r. udał się do Berlina, by złożyć hołd królowi. Cztery dni po powrocie z Berlina zmarł. Jego dzieci w nowych już realiach politycznych musiały odbudowywać ponownie majątek rodu.

Ogłoszenia

Czytaj również

Komentarze (11)

SKOMENTUJ
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować ten artykuł. Zaloguj się.

Czytaj również

Sonda

Czy jeździsz koleją?

Oddanych
głosów
688
Tak, często
16%
Czasami
44%
Nigdy
9%
Nie, wolę autobus
2%
Nie, bo mam samochód
28%
 
Głos ulicy
Czy Teatry Uliczne w tym roku się podobały?
 
Warto wiedzieć
Ile wody powinniśmy pić w ciągu doby?
 
Rozmowy Jelonki
Mam nadzieję, że telefon wkrótce zadzwoni
 
Turystyka
Strzecha Akademicka – chwila wytchnienia w drodze na Śnieżkę
 
Ciekawe miejsca
Tylko dla wytrwałych: Karkonosze w 1 dzień
 
Aktualności
Nie chcą więcej imprezy techno
 
Aktualności
Pełnia w Karkonoszach. Czy komuś przeszkadza księżyc?
Copyright © 2002-2024 Highlander's Group