Czwartek, 25 kwietnia
Imieniny: Jarosława, Marka
Czytających: 12927
Zalogowanych: 23
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Region: Jak historia na Śląsku zatoczyła koło

Czwartek, 1 czerwca 2023, 5:58
Autor: Stanisław Firszt
Region: Jak historia na Śląsku zatoczyła koło
Fot. Wikipedia
Śląsk to ziemia, o którą rywalizowali Czesi, Polacy i Niemcy przez ponad 1000 lat. Zamieszkiwały tu przynajmniej od VII/VIII wieku plemiona słowiańskie. Teren ten znajdował się pod zwierzchnictwem czeskim na przełomie IX i X wieku. Państwo czeskie powstało w 895 roku, a jego władcą był Spycigniew, który uznawał zwierzchnictwo Franków. W 925 roku za sprawą pierwszego króla Czech Wacława I państwo to przyjęło chrześcijaństwo, a w jego skład wchodziły także Słowacja, Małopolska i Śląsk.

Brat Wacława, Bolesław Srogi dokonał przewrotu i objął władzę, a w 950 roku złożył hołd Cesarzowi Ottonowi I. Od tej chwili Czechy przez kolejne stulecia znalazły się w orbicie Rzeszy Niemieckiej. On to też wydał swoją córkę Dobrawę za księcia polskiego Mieszka I (król polski Bolesław I Chrobry otrzymał imię po dziadku). Stosunki między teściem i zięciem były dobre do śmierci księżniczki. W 990 roku Mieszko I włączył Śląsk do swojego państwa. W 1038 roku kolejny władca Czech książę Brzetysław, wykorzystując zamieszanie w państwie polskim, najechał jego ziemie i ponownie przyłączył Śląsk do Czech. Nie trwało to długo bowiem w 1050 roku ziemie te dla Polski odzyskał Kazimierz Odnowiciel.

W XIII wieku Polska podzielona na dzielnice i była osłabiona. W tym czasie rozpoczęła się tzw. kolonizacja niemiecka, która objęła szczególnie ziemie śląskie. Miejscowa ludność bardzo szybko się zniemczyła. Słabi książęta dzielnicowi Śląska szukali wsparcia u silnych władców. Wykorzystali to władcy Czech, a król Wacław II opanował większość ziem polskich, szczególnie Śląsk i koronował się na króla Polski. Na jego synu Wacławie III wygasła dynastia Przemyślidów w Czechach, a ich miejsce zajęli Luksemburgowie. Wybitnym przedstawicielem tej dynastii był król Jan Luksemburski (był też cesarzem niemieckim). W tym czasie Kazimierz Wielki zbrojnie chciał odzyskać Śląsk dla Polski. Niestety jego siły były za słabe aby to zrobić. W 1335 roku, w Trenczynie Kazimierz Wielki zrzekł się księstw śląskich, które już wcześniej złożyły hołd królom czeskim. Wojny polsko-czeskie ugruntowały panowanie czeskie na Śląsku. Ostatnim niezależnym księstwem śląskim było Księstwo Świdnicko-Jaworskie pod rządami Bolka II Małego, ale po jego śmierci i te ziemie od 1395 roku znalazły się pod panowaniem królów czeskich. Wiek XV upłynął w cieniu wypraw husyckich na Śląsk i prób opanowania tej ziemi przez Marcina Korwina.

W XVI wieku Czechami władała dynastia Jagiellonów. W 1525 roku król czeski Ludwik Jagiellon zginął w bitwie z Turkami pod Mohaczem, a jego tron objął Ferdynand I Habsburg. Od tego momentu aż do XX wieku dynastia ta władała Czechami. Habsburgowie byli nie tylko królami Czech, ale co ważniejsze cesarzami Rzeszy Niemieckiej. Wielkie podziały w tej strukturze poczyniła reformacja, wojny religijne i wojna trzydziestoletnia. Część krajów niemieckich przeszła na wyznanie ewangelickie. Austria i inne kraje rządzone przez Habsburgów pozostały katolickie.

Kiedy 20 października 1740 roku zmarł cesarz Karol VI Habsburg, sukcesję powinna objąć jego córka Maria Teresa, ale z pretensjami wystąpili Karol Albert, elektor Bawarski i August III elektor saski i król Polski. O prawach Hohenzollernów do ziem śląskich przypominał król pruski Fryderyk II. On to udając, że zabezpiecza interesy Marii Teresy, 16 grudnia 1740 roku, wkroczył z wojskiem na Śląsk. Szybko opanował główne twierdze: Głogów, Nysę i Brzeg, a także stołeczny Wrocław. Miejscowa ludność, w większości ewangelicka witała go jak wyzwoliciela spod władzy katolickich Habsburgów. Maria Teresa odebrała to jako wypowiedzenie wojny. Wojska pruskie pokonały Austriaków pod Małojowicami pod Brzegiem. W tym czasie Austria prowadziła wojnę z Bawarią i Francją, a na dodatek jako sojusznik Prus wystąpiła Saksonia.

7 listopada 1741 roku we Wrocławiu stany śląskie złożyły hołd królowi Fryderykowi II. Wiele rodzin szlachty śląskiej za tę „zasługę” otrzymało od króla tytuły hrabiowskie i książęce, m.in. Hatzfeldowie.

W kwietniu 1742 roku padła twierdza kłodzka. Maria Teresa walcząca na dwa fronty zdecydowała się zawrzeć pokój z Fryderykiem II. Traktat podpisano w Berlinie w lipcu 1742 roku, a rok później w sierpniu 1743 roku stany korony czeskiej w Wiedniu, zrzekły się praw do Śląska. W ten sposób Prusy się powiększyły i wzmocniły.

Nowa wojna o Śląsk rozpoczęła się w sierpniu 1744 roku, kiedy Fryderyk II wkroczył do Czech i zajął ostatnie skrawki Śląska. Wojska austriackie odparły wroga i wkroczyły na Śląsk. W 1745 roku Saksonia i Austria podpisały układ o współpracy. 4 czerwca tegoż roku wojska sprzymierzone, w składzie których brały udział oddziały polskie (w ramach wojsk saskich) zostały pokonane przez Prusaków w wielkiej bitwie pod Dobromierzem k. Strzegomia. Z okazji tego zwycięstwa Fryderyk II skomponował jeden z najbardziej znanych marszów wojskowych. W grudniu 1745 roku podpisano pokój w Dreźnie, który sankcjonował dotychczasowy stan posiadania Prus.

Maria Teresa nie mogąc pokonać Prus na polu walki, w 1749 roku postanowiła działać za pomocą walki handlowej i gospodarczej. Zakazała przywozu ze Śląska do Austrii wyrobów tekstylnych co załamało dotychczasowe szlaki handlowe i przyczyniło się w konsekwencji do powolnego upadku tkactwa na Śląsku m.in. w Jeleniej Górze. Na tej polityce stracili tzw. „panowie woali”.

30 sierpnia 1756 roku Fryderyk zaatakował Saksonię, a Austria jako sojusznik wystąpiła w jej obronie, dając początek tzw. wojnie siedmioletniej 1756-1763. Z Austrią dodatkowo sprzysięgły się Francja i Rosja. Wojska austriackie odbiły Wrocław, a biskup wrocławski Filip Gotard Schaffgotsch kazał odśpiewać z tej okazji Te Deum w katedrze i przeszedł na stronę Austrii. Euforia nie trwała długo, 5 grudnia 1757 roku Austriacy zostali pokonani przez Prusaków w bitwie pod Lutynią k. Wrocławia. Biskup musiał uchodzić do austriackiej części swojej diecezji i zamieszkał na zamku Jansky Vrch.

Walki na Śląsku trwały nadal, 23 czerwca 1760 Austriacy pokonali Prusaków pod Kamienną Górą, nieco później zdobyli twierdzę kłodzką i już w sierpniu oblegali Wrocław. Sytuację nieco zmienił wynik bitwy pod Legnicą 15 sierpnia 1760 roku, gdzie Fryderyk II pokonał Austriaków. Rok później Austriakom udało się zdobyć Świdnicę. W walkach na Śląsku wspomagali ich Rosjanie.

W 1762 roku sytuacja zmieniła się diametralnie, zmarła caryca Elżbieta, a na tron wstąpił jej syn Piotr III, który był zafascynowany Fryderykiem II i Rosjanie opuścili Austriaków. 21 lipca 1762 roku w bitwie pod Burkatowem k. Świdnicy Prusacy pokonali Austriaków. Zaraz po tym, kapitulowała Świdnica. Austria została pokonana na Śląsku i 15lutego 1763roku na zamku Hubertusburgu w Saksonii podpisano traktat pokojowy. Wojny o Śląsk między Prusami i Austrią (oba kraje niemieckojęzyczne) przyniosły ogromne straty gospodarcze i ludnościowe (ok. 115 tys. osób). Prusy nie były tak tolerancyjne jak Austria. Nastąpiła silna germanizacja na całym Śląsku, a ludzie wyznania katolickiego znaleźli się w mniejszości i doznawali wielu szykan ze strony nowych władz.
Trwało to prawie 200 lat.

W 1945 roku na podstawie traktatów jałtańskich. Niemcy hitlerowskie nawiązujące do „najlepszych tradycji” pruskich straciły Śląsk. Wysiedlono mieszkańców, w większości potomków kolonistów z czasów średniowiecza, a na ich miejsce osiedlono Polaków przewiezionych z m.in. terenów wschodnich II Rzeczypospolitej. Kościół katolicki stał się ponownie wiodącym na Śląsku.

Wszystko zmieniło się całkowicie na Śląsku i wróciło do stanu z końca X i początku XI wieku.

Twoja reakcja na artykuł?

11
69%
Cieszy
1
6%
Hahaha
0
0%
Nudzi
0
0%
Smuci
1
6%
Złości
3
19%
Przeraża

Ogłoszenia

Czytaj również

Komentarze (15)

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz

Zaloguj
0/1600

Czytaj również

Sonda

Czy uważam że Poczta Polska:

Oddanych
głosów
981
wymaga dużej restrukturyzacji
66%
wymaga likwidacji
18%
jest dobrze jak jest
16%
 
Głos ulicy
Zagłosujemy na obecnego burmistrza
 
Miej świadomość
Sąsiedzi w kieszeni Putina?
 
Rozmowy Jelonki
Dzieci wypoczywały w Brennej
 
Piłka nożna
Puchar Polski: Gole i wypowiedzi trenerów
 
Karkonosze
Śnieżka, czyli po co idzie się w góry
 
Inne wydarzenia
Półmaraton Jeleniogórski już 28 kwietnia! [UTRUDNIENIA]
 
Ludzie komentują
Zielona strzałka – ludzie komentują
Copyright © 2002-2024 Highlander's Group