Zabytkowa nekropolia w strasznym stanie. Wkrótce to się zmieni

- Kiedyś był piękny, dziś jest w opłakanym stanie. Mało kto wie, ilu znanych ludzi znalazło tam miejsce swojego ostatniego spoczynku. Jednym z nich był Carl Hauptmann, filozof i literat. Jest tu pochowany również pisarz i biolog Wilhelm Bolsche. Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków i jest obiektem prawnie chronionym, niestety z tego co tam widziałam, to chroniony tylko na papierze – dodaje mieszkanka Szklarskiej Poręby.

- Ponad 300 tys. złotych przeznaczymy na renowację nekropolii, która ma rozpocząć się na przełomie czerwca i lipca. Cmentarz jest w opłakanym stanie, ale to się wkrótce zmieni. Nekropolia zostanie uporządkowana pod nadzorem konserwatora zabytków. Planujemy odtworzyć otaczający ja mur, żeby umieścić tam tablice nagrobne, które jeszcze się zachowały - mówi nam Grzegorz Sokoliński, burmistrz Szklarskiej Poręby.
Cmentarz został założony w 1844 r. w Szklarskiej Porębie Dolnej. Początkowo był to cmentarz ewangelicki, ale z czasem odbywały się tu również pochówki ludzi innych wyznań, więc z czasem stał się nekropolia komunalną. Ostatnie informacje o pogrzebach pochodzą z 1946 r. Do dziś zachowały się 264 nagrobki.

- Jest tu pochowanych wielu twórców niemieckiej literatury i sztuki XIX i XX wieku oraz osoby związane z produkcją szkła artystycznego, z którego Szklarska Poręba słynęła. Tutaj spoczął filozof i literat Carl Hauptmann (1858 - 1921), starszy brat laureata literackiej Nagrody Nobla Gerharta Hauptmanna - opowiada Przemysław Wiater, radny Urzędu Miasta Szklarska Poręba.
- Pomnik Carla Hauptmanna wieńczył ptak zrywający się do lotu znad płomieni, który wojnie został zniszczony. W latach 1982- 983 na wniosek Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Jeleniej Górze pomnik poddano rekonstrukcji. Obecnie można go zobaczyć przy Domu Hauptmannów w Szklarskiej Porębie. Na cmentarzu znajduje się jedynie granitowa płyta – wyjaśnia Przemysław Wiater.

Pod cmentarnym murem znajduje się również grób Wilhelma Bölsche pisarza i biologa, popularyzatora idei ochrony przyrody, dziennikarza oraz krytyka literackiego. Zaprzyjaźnił się on z Carlem i Gerhartem Hauptmannami, a następnie zamieszkał w Szklarskiej Porębie. Wiele jego prac przetłumaczonych zostało na język polski. W latach trzydziestych Wilhelm Bölsche stworzył karkonoskie muzeum geologiczno-przyrodnicze, które mieściło się przy ul. Muzealnej 5.

- Z drugiej połowy XIX wieku pochodzi „kaplica Preusslerów”, a kilka barokowych nagrobków tej rodziny znajduje się na północnej ścianie kaplicy cmentarnej, przy ul. Piastowskiej. Wolfgang Preussler przybył do Szklarskiej Poręby w 1617 r. i wybudował hutę szkła na Białej Dolinie nad potokiem Bieleń (dziś okolice DW „Zdrowie”). W XVIII wieku Preusslerowie założyli w okolicach Szklarskiej Poręby kolejne dwie huty, które z czasem popadły w ruinę – mówi Przemysław Wiater.

Pochowani są też tutaj miejscowi artyści, jak mistrz malarstwa na szkle Julius Ludwig, mistrzowie szlifierscy Ernst Wriese, August Wennrich i Oskar Simon, a także mistrz hutniczy Hermann Wennrich. Ponadto pochowano tu Hannsa Fechnera, który był znanym malarzem, grafikiem, portrecistą pruskiego dworu królewskiego oraz profesorem berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych, a także Gustava Bertholda, dyrektora i dyrygenta będącej na wysokim poziomie miejscowej orkiestry uzdrowiskowej.

Ciekawym przykładem nagrobnej kamieniarki, nawiązującej do antycznych wzorców jest grobowiec rodziny Brandt, wykonany z granitu. W swojej neoklasycznej formie nawiązuje do antycznego pomnika nagrobnego typu „cippus”, szeroko znanego na ziemiach Cesarstwa Rzymskiego.