Porażający analfabetyzm czy artystyczne wyżyny?

Tym zagadnieniom było poświęcone dzisiejsze spotkanie w ramach Obserwatorium Karkonoskiego, które odbyło się w Biurze Wystaw Artystycznych pod hasłem: „Szkolnictwo artystyczne: co by było, gdyby być mogło”. Gospodarz wieczoru, Andrzej Więckowski, zaprosił Mirosławę Heine, zastępcę dyrektora Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia oraz Marcina Znamienkiewicza, artystę rzeźbiarza i nauczyciela w Zespole Szkół Rzemiosł Artystycznych.

A. Więckowski w – jak zwykle świetnym i prowokującym wstępie – zarysował obraz szkół artystycznych na prowincji i sytuację artysty przez wieki oraz dziś. – Czy musi on opanować rzemiosło w czasach sztuki konceptualnej uprawianej bez materii, bez tworzywa? – pytał mówca.

Jak jest dziś? – Zanika majełtyka (to filozoficzne pojęcie Sokratesa: metoda wspólnego z uczniem dochodzenia do prawdy, a nie podawanie gotowych regułek) – podkreślił Więckowski. – A metoda erotematyczna (dawna nazwa metody nauczania opartej na stawianiu przez nauczyciela pytań związanych z tematem lekcji i udzielaniu przez uczniów odpowiedzi) kojarzona jest z erotomanią – dodał.

Gospodarz spotkania zacytował argentyńskiego pisarza Ernesto Sabato, który pisał o szkolnictwie prowincjonalnym. – Zaprzeczeniem sokratowskiej majełtyki jest tępy i despotyczny profesor uznający jedynie wiedzę skostniałą i jemu podobni. Jest nim ten, kto widzi w swym uczniu swojego wroga, a nie syna, którego powinien kochać, kto opiera się na przymusie, aby ukryć własne niedoskonałości, kto produkuje powtarzaczy i potakiwaczy, kto uznaje za dobrego ucznia miernotę o wzorowym zachowaniu – usłyszeli zebrani.

Andrzej Więckowski dał wyraz zaniepokojeniu. – Czy zwycięstwo wolności nie oznacza także wolności od alfabetu? Czy nie oznacza zwycięstwa buńczucznego analfabetyzmu? W różnych sztukach ta tendencja prezentuje się z różną siłą. Najmniejszą w muzyce. Mówca zaznaczył, że dziś sytuacja szkolnictwa artystycznego jest na rozstajach: pomiędzy ganionym przez Sabato prowincjonalizmem, a nieskrępowanym analfabetyzmem artystycznym. – Takim, który swe nieskoordynowane piski, beknięcia i wymioty podaje za sztukę – powiedział.
Gdzie w tym wszystkim jest Jelenia Góra? Czy jest ona nie tylko prowincją geograficzną, ale i duchową? Na to pytanie przecząco odpowiedzieli zaproszeni goście.

Mirosława Heine podkreśliła, że PSM I i II stopnia kształci – owszem – rzemieślników, ale mają oni wielkie szanse, aby spełnić się jako wybitni artyści. Podała przykład Tomasza Strahla, absolwenta szkoły, który jest jednym z najmłodszych profesorów Uniwersytetu Muzycznego im. Chopina w Warszawie. – Nie jesteśmy prowincją duchową. Tu przyjeżdżają na cykliczne warsztaty mistrzowie, aby uczyć uczniów, często małe dzieci – podkreśliła zastępczyni dyrektora szkoły muzycznej.

Marcin Znamienkiewicz nawiązał do poniemieckich tradycji cieplickiej szkoły, w tym do postaci Cyrillo del Antonio, wybitnego rzeźbiarza włoskiego, który tu pracował i nauczał. Wspomniał także o wielkich nazwiskach i powojennej historii szkoły, która wciąż buduje swoją tradycję, i choć jest na prowincji – nie można powiedzieć, że nie wybija się ponad poziom przyjęty za przyzwoity.

Jak to jest z naszym, jeleniogórskim szkolnictwem artystycznym? Dopełnieniem do debaty Obserwatorium Karkonoskiego niech będą głosy Internautów.