Projekt realizowany we współpracy z czeskim Eurocentrum w Jabloncu nad Nysą, jest niezwykłą okazją, aby zmierzyć się z fundamentalnymi dla człowieka zagadnieniami – tematyką śmierci
i umierania. Obszarem, który pomimo tego, że tak ściśle powiązany jest z poszukiwaniem sensu ludzkiej egzystencji, w obecnej kulturze jest pomijany i spychany na margines dyskursu publicznego przez „kult młodości i nieśmiertelności”.
Do udziału w projekcie zaproszeni zostali kulturoznawcy, regionaliści, muzycy, lokalni pasjonaci oraz ludzie kultury i sztuki z Polski i Czech.
Wydarzenia festiwalowe rozpoczynają się w środę 18 października warsztatami dla dzieci ze szkół podstawowych „Śladami tych, którzy odeszli”. Poprowadzone zostaną przez Agnieszkę Kubik-Jaśko – pedagoga z Kopańca. W ramach warsztatów dzieci przygotują tradycyjne wieńce i udadzą się z nimi na cmentarz w Sobieszowie. Poszukają najstarszych nagrobków i przygotują dokumentację fotograficzną, która opublikowana zostanie na stronie internetowej festiwalu.
Tego samego dnia o godz. 16.00 odbędzie się otwarcie wystawy prac konkursowych dzieci, młodzieży i dorosłych: „Pożegnanie“ (malarstwo), „Nekropolie polsko-czeskiego pogranicza“ (fotografia) „Moja rodzina – moja przeszłość, moja przeszłość – moja rodzina“ (prace plastyczne).
Kolejny dzień – czwartek 19 października – rozpocznie się od warsztatów i wykładu dla młodzieży licealnej „Tradycje i źródła obrzędów pogrzebowych w kulturze”. Poprowadzi je dr hab. Piotr Grochowski – folklorysta i kulturoznawca, adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wykład będzie ilustrowaną zdjęciami i nagraniami opowieścią o tradycyjnych wierzeniach ludowych związanych ze śmiercią i przodkami. Z kolei ekspert z Czech opowie jak zagadnienia te wyglądają po drugiej stronie granicy.
Równie ciekawie zapowiada się czwartkowy wieczór – o godz. 17.00 będzie miał miejsce wernisaż wystawy fotografii Ewy Andrzejewskiej – „Artyści ludowi – wiejskie płaczki”. Wystawa jest swego rodzaju hołdem dla artystów ludowych, wśród których swoje miejsce miały wiejskie płaczki, wspierające rodzinę podczas trudnej chwili pożegnania krewnych z członkiem rodziny. Po wernisażu odbędzie się panel dyskusyjny „Przeszłość Dolnego Śląska i ludzie, którzy już stąd odeszli – czy i dlaczego powinniśmy o nich pamiętać.” Uczestnicy panelu będą starali się rozmawiać o pamięci tych, którzy odeszli w kontekście tyglu kulturowego, w którym żyją – ze szczególnym uwzględnieniem polsko-czeskiego dziedzictwa kulturowego, wzajemnych wpływów, relacji i reminiscencji.
Z kolei w piątek 20 października organizatorzy zapraszają na warsztaty pieśni pogrzebowych dla młodzieży licealnej, które poprowadzi duet muzyków z Lubelszczyzny – Paweł Grochocki i Paweł Odorowicz. Zajęcia będą z jednej strony próbą oswojenia się z tematyką śmierci i umierania i okazją do refleksji na temat własnej śmiertelności, z drugiej zaś pozwolą zapoznać się z bogatym i niezmiernie ciekawym materiałem muzycznym, który był i wciąż jest wykonywany w czasie pogrzebu. Na warsztaty złożą się ćwiczenia z zakresu śpiewu tradycyjnego, emisji głosu, artykulacji dźwięku i współbrzmienia w grupie.
Piątkowy wieczór to premiera spektaklu Teatru „Karawana” – „Ceremonie śmiertelne” w reżyserii Tadeusza Rybickiego. Widowisko muzyczno-poetyckie oparte na ludowych tekstach dotyczących motywu pożegnania składać się będzie z cyklu opowieści inspirowanych codziennością polskiej wsi.
Ostatnim festiwalowym dniem jest sobota 21 października – o godz. 19.00 w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sobieszowie odbędzie się finałowy koncert „Dusza z ciała wyleciała”. Wystąpi zespół Sybiraczki i Kresowianie, Chór Ekumeniczny z Karpacza pod batutą Bernarda Stankiewicza oraz wielokrotnie nagradzany duet: Grochocki – Odorowicz. W repertuarze chóru znajdzie się m. in. „Lacrismosa” W. A. Mozarta, „Kto los swój złożył” J. S. Bacha czy gospelowe „When The Stars Begin to Fall”. Z kolei duet Grochocki – Odorowicz zaprezentuje tradycyjne pieśni pogrzebowe oraz pieśni o śmierci zaśpiewane in crudo. Materiał muzyczny stanowią pieśni pochodzące z przekazu ustnego lub nagrań archiwalnych, głównie z Lubelszczyzny i wschodniej części Polski. W warstwie tekstowej usłyszymy słowa, których zmarły/zmarła wypowiedzieć już nie może.
Poza koncertem finałowym wszystkie wydarzenia odbędą się w Miejskim Domu Kultury „Muflon” w Jeleniej Górze.
Szczegółowe informacje na temat poszczególnych wydarzeń oraz artystów znajdują się na stronie festiwalfolkloru.pl
Projekt „VIII Międzynarodowy Festiwal Folkloru – tradycja inspiruje. Ceremonie pożegnań” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Nysa.
