Jelenia Góra: Karkonoski Pułk Przeciwlotniczy – epitafium

Pułk dysponował kilkudziesięcioma armatami przeciwlotniczymi kal. 37 mm wz. 1939 oraz kal. 85 mm wz. 1939 i liczył 732 żołnierzy. Pierwszym jego dowódcą w Jeleniej Górze był ppłk Zygmunt Bukowski. W 1970 pułk uzbrojono w armaty przeciwlotnicze S-60 kal. 57 mm. W 1972 roku dowództwo jednostki objął ppłk Jan Korczak. Od 1970 roku w strukturze pułku była Szkoła Podoficerska i Młodszych Specjalistów Artylerii Przeciwlotniczej (dywizjon szkoły rozformowano w 1995 roku).

W 1978 roku pułkowi przywrócono historyczny numer „18”. W tym też roku przezbrojono go w samobieżne wyrzutnie rakietowe KUB o donośności do 24 km. Było to pięć baterii startowych, bateria dowodzenia, bateria techniczna i pododdziały zabezpieczenia. Jednostka liczyła wówczas 400 żołnierzy. Strzelania poligonowe rakietami od 1980 roku odbywały się w Aszułuku w Kazachstanie.

Oprócz tego pułk uzbrojony był we wspomniane już armaty S-60, które obsługiwało 8 żołnierzy, a ich donośność wynosiła ok. 6 km. Na wyposażeniu były też samobieżne działa przeciwlotnicze ZSU-23-4 na podwoziu gąsienicowym, potocznie zwane „Szyłka”. Miały one sprzężone cztery armaty kalibru 23 mm, zasięg pojazdu 450 km i osiągał na drodze prędkość 44 km/h. Pułk posiadał też kilkadziesiąt armat przeciwlotniczych ZU-23-2 kal. 23 mm, o donośności do 2 km, obsługiwanych przez 5 żołnierzy.

W 1991 roku 18 Pułk Przeciwlotniczy w Jeleniej Górze otrzymał nowy sztandar, a 25 maja 1995 roku pułkowi nadano nazwę wyróżniającą „Karkonoski”. Od tego momentu nazwa jednostki brzmiała 18 Karkonoski Pułk Przeciwlotniczy w Jeleniej Górze. Ustalono, że święto pułku obchodzone będzie corocznie 30 maja. W latach 1980-1988 w pułku funkcjonowała Szkoła Podchorążych rezerwy.

W czasach świetności jednostki jej dowódcami byli kolejno: pkk Jan Kulik (19781983), ppłk Roman Gralewski (1983-1996), pkk Ryszard Ławniczak i płk Tadeusz Bąk (1990-2002). Żołnierze brali udział w różnych akcjach ratowniczych i gaśniczych, a także angażowano ich do prac ziemnych i odśnieżania dróg. Uczestniczyli w rozbiórce trakcji tramwajowej między Jelenią Góra a Cieplicami.

Decyzją Ministra Obrony Narodowej Jerzego Szmajdzińskiego, w 2001 roku pułk został rozformowany i w ciągu bardzo krótkiego czasu opuścił Jelenią Górę. Na jego bazie (także sprzętowej) powstał dywizjon przeciwlotniczej artylerii rakietowej w Koszalinie, uzbrojony w KUB-y, wchodzący w skład 8 Koszalińskiego Pułku Przeciwlotniczego. Dzisiaj o polskim wojsku w Jeleniej Górze świadczy ekspozycja broni na terenie dawnego karkonoskiego pułku (kp), którego tradycję przejął koszaliński pułk (kp). Region karkonoski jest od 20 lat bezbronny, ale ma wielkie tradycje wojskowe.