Wycieczka zaczęła się w Muzeum Przyrodniczym. Gospodarz obiektu opowiedział o jego historii i nawiązał do dziejów Cieplic. Podkreślił, że miastem były zaledwie przez 40 lat – od 1935 do 1975 roku, ale mimo to jest tu znacznie więcej ciekawych miejsc i obiektów zabytkowych niż w faworyzowanej Jeleniej Górze.
Stanisław Firszt opowiedział też o Parku Norweskim wspominając o Eugenie Fuelnerze, niemieckim fabrykancie, który założył fabrykę maszyn papierniczych, zbudował osiedle dla pracowników, a także miejsce, gdzie mogli wypoczywać, czyli wspomniany właśnie park. Szef muzeum zaprosił też na lipcowe obchody 100-lecia Pawilonu Norweskiego, w którym od 1967 roku znajduje się Muzeum Przyrodnicze.
Park Norweski jeszcze kilkanaście lat temu wyglądał zupełnie inaczej. Była muszla koncertowa, po stawie pływały kajaki. Muszlę zniszczono, o kajakach zapomniano. – Za niemieckich czasów była tu gondola – mówi Stanisław Firszt. Być może podczas planowanej rewitalizacji tego terenu będzie możliwość powrotu do niektórych z niegdysiejszych atrakcji.
Grupa złożona z gimnazjalistów z „jedynki” i „dwójki” oraz wielu stałych bywalców wycieczek z BWA przeszła potem obok zniszczonej tablicy ustawionej tu na pamiątkę spotkania Wincentego Pola i Kornela Ujejskiego. – Takich śladów polskości jest w Cieplicach znacznie więcej niż na przykład w Jeleniej Górze. To właśnie tu zjeżdżali goście z wielu stron na kurację – wyjaśnił Stanisław Firszt.
Przechodząc przez Park Zdrojowy przewodnik opowiadał o jego genezie i najważniejszych budynkach: teatrze dworskim i galerii. W swojej gawędzie wiele razy przemawiał do wyobraźni uczestników opisując dawne czasy. Damy w bogatych strojach, mnóstwo zakamarków i ławeczek, orkiestry przygrywające niemal codziennie z Muszli Koncertowej. Tak wyglądało uzdrowiskowe życie jeszcze w latach międzywojennych.
Stanisław Firszt pokazał jedyną zachowaną rzeźbę spośród licznych, które zaginęły, bądź zostały ukradzione po 1945 roku. To posąg Archanioła zabijającego Szatana z łacińską inskrypcją „Quis ut Deus” – Kto, jeśli nie Bóg. Przewodnik opowiadał też o czynnych jeszcze w latach 60. brodzikach z gorącą wodą termalną, które dziś straszą betonowym dnem.
W zwiedzaniu centrum Cieplic Stanisław Firszt uczulił wycieczkowiczów na docenienie tyłów zabudowań, mało znanych zakątków, które mają szansę, aby stać się atrakcją dla turystów. – Plac Piastowski staje się oklepany. Można o nim przeczytać w książce, kupić pocztówkę z jego widokiem. Natomiast wciąż na okrycie czekają cieplickie zakamarki – mówił dyrektor Muzeum Przyrodniczego starając się pokazać uzdrowiskową część miasta z tego punktu widzenia.
Nie znaczy to jednak, że ominięto kościół Zbawiciela czy Pałac Schaffgotschów, o których to zabytkach Stanisław Firszt miał bardzo wiele do powiedzenia. Na dłużej grupa zatrzymała się na dziedzińcu kościoła św. Jana Chrzciciela. Tu także przewodnik poprosił o wysilenie wyobraźni i opisem poprowadził po niedostępnych dla zwiedzających kryptach rodziny Schaffgotschów. – Są tam 42 trumny z dorosłymi przedstawicielami rodu oraz 17 trumien dziecięcych – dodał. Wspomniał o najbardziej okazałej, w której leżą odziane bogato doczesne szczątki biskupa Schaffgotscha.
Stanisław Firszt opowiedział też o śmierci Fritza Schaffgotscha, który poległ na froncie Wojny Obronnej we wrześniu 1939 roku. Został zastrzelony przez polski patrol. Pochowano go na polowym cmentarzu, a po zakończeniu działań wojennych w październiku 1939 roku ekshumowano i przewieziono do Cieplic, gdzie odbyły się uroczystości żałobne. Co ciekawe, w trumnę ze zwłokami młodego Schaffgotscha wetknięto krzyż, który był na jego grobie w miejscu śmierci.
Na koniec wycieczka zawędrowała na wirydarz klasztoru ojców pijarów. Wcześniej wszyscy przeszli przez zaniedbane obiekty dawnej rozlewni wody Marysieńki. Część budynków, które uzdrowisko sprzedało prywatnym właścicielom, dziś chyli się ku upadkowi. Wobec innej części są plany, aby pozyskać ją na nową siedzibę dla Muzeum Przyrodniczego, tym bardziej, że w Długim Domu jeszcze do lat 50. muzeum istniało. Stanisław Firszt szczegółowo opowiedział o tzw. cieplickich skarbach: eksponatach pochodzących stąd, ale po 1950 roku wywiezionych do różnych muzeów w Polsce. – Jest szansa, aby niektóre z nich wziąć teraz w depozyt i powrócą tu, ale najpierw trzeba ku temu stworzyć warunki – podkreślił dyrektor Muzeum Przyrodniczego.
Dla Stanisława Firszta Cieplice to miejscowość niewykorzystanych możliwości. Wystarczyłoby więcej zaangażowania ze strony decydentów, aby niektóre zakątki – dziś straszące – stały się prawdziwymi perełkami. Choćby promenada nad rzeką Kamienną, która rozciąga się wzdłuż zabudowań klasztornych. – Marzy mi się, aby to miejsce uporządkowano, założono tam ogródki gastronomiczne, lokale i inne atrakcje. Pięknie by było – skwitował przewodnik tej niewątpliwie zasługującej na wyróżnienie wycieczki.
Kolejnym wydarzeniem majowego cyklu Biura Wystaw Artystycznych, jednocześnie go zamykającym, będzie projekcja szkicu dokumentalnego „Oblicza Rynku Jeleniogórskiego”, nad którym pracuje niżej podpisany. Przewidziano dwa pokazy: o godz. 12 i 17 w piątek, 29 maja w BWA.
Obejrzyj VIDEO!
