W Kowarskich Kopalniach pobito rekord nurkowania w Polsce

W ubiegłym roku udrożnił się niezbadany jeszcze, jeden z dwóch szybów eksploatacyjnych o głębokości do 240 m, który był zasypany skałami i drewnem. – Pod naporem wody tzw. korek, sam się rozpadł, dzięki czemu mogliśmy zbadać szyb. Była kopalnia uranu „Pogórze” działała od 1951 r. nie liczymy więc, na znalezienie jakichś zabytków. Jednak interesuje nas w jakim stanie są obudowy górnicze. Nie planujemy też osuszania tego terenu, bo byłaby to zbytnia ingerencja w szyb – zaznaczył Sławomir Adamski.

- Wcześniejszy rekord pobito w najgłębszym jeziorze Polski Hańcza, który wyniósł 108 m. Nurkowie w kowarskim szybie zeszli niżej, bo aż na 118 metrów. Wkrótce spróbują zejść jeszcze niżej, na 120 metrów, ale to już duże ryzyko. Szyb ma 240 metrów głębokości – dodał.

Złoże „Podgórze” znajduje się w górnej części doliny rzeki Jedlicy i rozciąga się na północnym stoku góry Średniak poniżej szosy biegnącej do przełączy Okraj. Zostało ono odkryte w 1950 roku natomiast eksploatację rozpoczęto w 1951 roku i trwała ona nieprzerwanie do 1958 roku, kiedy to w wyniku wyczerpania się zasobów rudy kopalnie zamknięto. W całej kopalni "Podgórze" podczas jej siedmioletniej działalności wykonano ogółem około 34 000 metrów wyrobisk, wydobyto 140 000 ton rudy, z której uzyskano prawie 200 000 kg czystego uranu.

Na początku lat 70’ XX w. powstał pomysł żeby w bogatych w radon wyrobiskach uranowego kolosa urządzić podziemny ośrodek inhalacji radonowych. Inhalacje tego typu z racji łatwego wchłaniania radonu przez organizm i jego leczniczym właściwościom, pomagają między innymi przy schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego czy zaburzeń odporności. Na inhalatorium postanowiono ostatecznie przeznaczyć sztolnie "nr 19a", odpowiednie prace adaptacyjne przeprowadzono tam w latach 1968-1974. Pierwszą grupę pacjentów poddano inhalacją w 1974 roku.
Niestety już pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku zaczęło brakować pieniędzy na jego utrzymanie.

Obecnie w sztolni "nr 19a " funkcjonuje Podziemna Trasa Turystyczna „Kowarskie Kopalnie”. Do dzisiaj, w mniejszym lub większym stopniu, zachowało się kilka wyrobisk dawnej kopalni "Podgórze", oczywiście największym i najciekawszym z nich jest zespół sztolni "nr 19" i "nr 19a". Długość dostępnych obecnie wyrobisk można szacować na około 3 km, a większość z nich znajduje się w dobrym stanie pod względem górniczym.