„Wąskie gardło” – co to właściwie oznacza?
Aby zrozumieć problem, warto wyobrazić sobie komputer jako linię produkcyjną. Procesor (CPU) jest odpowiedzialny za przygotowanie danych do przetworzenia – oblicza fizykę w grze, sztuczną inteligencję przeciwników i wydaje „polecenia” karcie graficznej. Karta graficzna (GPU) jest z kolei wykonawcą tych poleceń – jej zadaniem jest wyrenderowanie obrazu, który widzimy na ekranie. „Wąskie gardło” występuje wtedy, gdy jeden z tych dwóch elementów nie nadąża za drugim.
Jeśli posiadamy bardzo wydajną kartę graficzną, ale stary lub wolny procesor, GPU będzie w stanie renderować obrazy znacznie szybciej, niż CPU jest w stanie przygotować dla niej dane. W efekcie potężna karta graficzna przez większość czasu „nudzi się”, czekając na kolejne zadania od procesora, a my doświadczamy niskiej liczby klatek na sekundę. To właśnie klasyczny przykład „wąskiego gardła” ze strony procesora, niezwykle częsty problem w komputerach modernizowanych na przestrzeni lat.
Jak sprawdzić procesor w PC? Prosta diagnostyka w 3 krokach
Diagnoza tego problemu jest prostsza, niż mogłoby się wydawać i nie wymaga specjalistycznej wiedzy. Najskuteczniejszą metodą jest monitorowanie obciążenia podzespołów w czasie rzeczywistym podczas grania w wymagający tytuł. Potrzebne będzie do tego darmowe oprogramowanie, takie jak np. MSI Afterburner z dołączonym RivaTuner Statistics Server, które pozwala na wyświetlanie kluczowych parametrów bezpośrednio na ekranie gry. Po instalacji i konfiguracji programu, należy uruchomić grę, która sprawia problemy z płynnością.
Na ekranie powinniśmy obserwować dwa kluczowe wskaźniki: ogólne użycie GPU (w procentach) oraz użycie każdego rdzenia CPU (również w procentach). Interpretacja wyników jest prosta. Jeśli użycie karty graficznej (GPU) utrzymuje się na stałym, wysokim poziomie (97-100%), oznacza to, że pracuje ona pełną parą i to ona jest w danym momencie ograniczeniem wydajności – jest to sytuacja pożądana. Jeśli jednak użycie GPU jest znacznie niższe (np. 60-80%), a jednocześnie przynajmniej jeden z rdzeni procesora (CPU) jest obciążony w 100%, mamy do czynienia z klasycznym „wąskim gardłem” procesora.
Warto przy tym pamiętać, że zjawisko „wąskiego gardła” jest silnie zależne od rozdzielczości, w której gramy. Im niższa rozdzielczość (np. 1080p), tym więcej klatek na sekundę jest w stanie wygenerować karta graficzna, co stawia większe wymagania procesorowi. W wyższych rozdzielczościach (1440p, 4K) główny ciężar renderowania spada na kartę graficzną, a rola procesora staje się nieco mniejsza.
Jaki procesor do gier? Rola pamięci cache i nowoczesnych technologii
Jeśli diagnoza potwierdzi, że to procesor jest winowajcą, jedynym skutecznym rozwiązaniem jest jego wymiana na nowszy, wydajniejszy model. Czym jednak kierować się przy wyborze? W przypadku gier, oprócz liczby rdzeni i wysokiego taktowania, absolutnie kluczowym parametrem jest ilość i szybkość pamięci podręcznej. To w niej procesor przechowuje najczęściej używane dane z gry, dzięki czemu ma do nich błyskawiczny dostęp, bez konieczności odwoływania się do znacznie wolniejszej pamięci RAM.
Właśnie dlatego w rankingach najwydajniejszych procesorów do gier królują jednostki wyposażone w ogromną ilość pamięci podręcznej. Technologia 3D V-Cache od AMD, zastosowana w takich modelach jak niezwykle popularny Ryzen 7 7800x3ds, a także jego następcy, np. Ryzen 7 9800x3d, przynosi potężny wzrost wydajności w wielu tytułach, minimalizując właśnie zjawisko „wąskiego gardła”. Duża ilość pamięci cache sprawia, że procesor jest w stanie znacznie szybciej „karmić” danymi nawet najpotężniejsze karty graficzne, co przekłada się na wyższą i stabilniejszą liczbę klatek na sekundę. Inwestycja w taki procesor to gwarancja, że nasz komputer będzie gotowy na wyzwania stawiane przez nowe gry przez wiele nadchodzących lat.
