Polub Jelonkę:
Czytaj także: Wałbrzych Świdnica
Piątek, 19 września
Imieniny: Konstancji, Teodora
Czytających: 5309
Zalogowanych: 18
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

JELENIA GÓRA: Rzecz o Żydach w Jeleniej Górze

Czwartek, 25 listopada 2010, 9:19
Aktualizacja: 9:19
Autor: Agrafka
JELENIA GÓRA: Rzecz o Żydach w Jeleniej Górze
Fot. Agrafka
Wczoraj w Osiedlowym Domu Kultury odbyło się spotkanie w ramach Klubu Religioznawczego „Kastalia” pt. „Żydzi w Polsce – Tradycja i współczesność”. Zaproszony gość, Jerzy Kichler mówił m.in. o historii jeleniogórskich Żydów, a Elizeri Izrahi zaprezentował muzykę żydowską Bliskiego Wschodu.

Wykład poprowadził Jerzy Kichler działacz społeczności żydowskiej w Polsce. Osoba, która w latach 1997-2002 była przewodniczącym Związku Gminy Żydowskiej w RP, a w latach 1999 – 2003 przewodniczącym Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu. Jest współtwórcą dzielnicy Czterech Świątyń we Wrocławiu, gdzie na niewielkiej przestrzeni znajdują się świątynie czterech wyznań: protestanckiego, prawosławnego, rzymsko-katolickiego oraz judaistycznego.

Żydzi pojawili się w Jeleniej Górze prawdopodobnie w XI wieku. Na pewno na przełomie XI i XII wieku była na tych terenach gmina już za panowania Bolesława Krzywoustego. Gmina nowożytna powstała w 1797 roku, w której wiadomo, że mieszkały trzy osoby wyznania żydowskiego, czyli judaizmu. W 1812 roku było 35 Żydów, natomiast najwięcej ich było w roku 1880, aż 450. W 1925 roku liczba spadła do 266 osób pochodzenia żydowskiego.
Za panowania Hitlera liczba ta skurczyła się do 146 w roku 1937. Żydzi wrócili do Jeleniej Góry, przynajmniej częściowo po II wojnie światowej ponieważ te ziemie były dość korzystne dla nich.

Gmina żydowska w Jeleniej Górze kupiła parcele na ulicy obecnie Kopernika, wtedy też działała szkoła żydowska. Żydowski związek kobiet liczył 80 osób i znajdowały się dwa cmentarze. Najstarszy był między ulicą Nowowiejską, Na skałkach i Studencką. Po nim dzisiaj już nie ma śladu.

Natomiast nowy cmentarz 1879 roku został założony przy ulicy dzisiejszej Sudeckiej, naprzeciwko cmentarza komunalnego, który nadal tam funkcjonuje. Po II wojnie światowej, mniej więcej w latach 1974, władze wydały decyzje o zamknięciu cmentarza. Wtedy także rozebrano ruiny synagogi jeleniogórskiej, która powstała w 1836 roku i została spalona w roku 1938 roku.

Przy ulicy Sudeckiej znajduje się kamień upamiętniający to miejsce pochówku Żydów. Powojenni Żydzi mieli gminę w budynku przy ulicy Morcinka (dawna bursa żydowska, dziś – kamienica komunalna). Wtedy gmina liczyła ponad 500 członków. Pozostało niewielu.

Na spotkaniu prowadzonym przez Sandrę Nejranowską-Białkę został zaprezentowany jedyny w Polsce i być może w Europie projekt muzyki żydowskiej oparty na tradycji i folklorze Żydów jemeńskich, marokańskich, syryjskich, sefardyjskich i aszkenazyjskich.

Pieśni inspirowane są tekstami z Tory, Psalmów i Proroków, mają więc ponad 3 tysiące lat. Elizeri Izrahi opowiadał pieśnią o majestacie, dobroci i potędze stwórcy. Niektóre z wykonanych wczoraj utworów brzmią już od kilku tysięcy lat. Ich piękne słowa słyszane były jeszcze w świątyni zbudowanej przez Salomona. Nowoczesne, dynamiczne aranżacje, dawne i współczesne instrumenty połączyły tradycje ze współczesnością w sposób, który może zachwycić słuchacza.

Projekt Elizera Izrahiego to muzyczna podróż w mistyczny, orientalny świat Żydów Bliskiego Wschodu. Po powstaniu żydowskim przeciwko Rzymianom w 135 roku n.e. naród Izraela został wygnany ze swojego państwa. Część ludności powędrowała na północ i osiedliła się w Europie, przede wszystkim w Hiszpanii i tam powstał nowy rodzaj muzyki i pieśni określany jako sefardyjski.

Po wielu zawirowaniach i wojnach duża część Żydów wyemigrowała na północ Europy, osiedlając się w Rosji, Polsce, Niemczech i wielu innych krajach. Nie było to obojętne dla kultury ich pieśni. Na tych terenach powstała muzyka klezmerska i aszkenazyjska nasiąknięta wpływami słowiańskimi. Jednakże wielu Żydów pozostało na Bliskim Wschodzie osiedlając się m.in. w Syrii, Maroku i Jemenie. Ci właśnie Żydzi pozostali wierni pierwotnemu folklorowi z nieznacznymi wpływami muzyki okolicznych ludów.

Ogłoszenia

Czytaj również

Sonda

Czy zapinasz pasy jadąc 300 metrów do sklepu?

Oddanych
głosów
600
Nie, to tylko 300 metrów
8%
Tak, zawsze jak wsiadam do auta
68%
Do sklepu idę na piechotę
24%
 
Głos ulicy
Góry czy morze?
 
Warto wiedzieć
Reakcja świata na rosyjskie drony nad Polską
Rozmowy Jelonki
Smog latem nie znika
 
Inne wydarzenia
Moc emocji i atrakcji, na liście startowej jest już blisko 50 uczestników
 
Aktualności
Zaproszenie na Festiwal Światła w Cieplicach
 
Aktualności
W sobotę otwarcie kawiarni na Zabobrzu
 
Aktualności
Żeby zebrać kilo miodu pszczoła musi odwiedzić 5 milionów kwiatów!
Copyright © 2002-2025 Highlander's Group