Poligon myśli romantycznej, czyli regionalne pałace i ogrody pomnikami historii

Na uroczystości byli obecni prezydent Jeleniej Góry Marcin Zawiła, burmistrz Kowar Mirosław Górecki, wójt Mysłakowic Zdzisław Pietrowski, dyrektor Związku Gmin Karkonoskich Witold Szczudłowski, wojewódzki konserwator zabytków Wojciech Kapałczyński, a także właściciele Pałacu Staniszów Agata i Wacław Dzida i właścicielka Pałacu Łomnica Elisabeth von Küster.

Oprócz pałaców i parków krajobrazowych Kotliny Jeleniogórskiej na listę Pomników Historii trafiły również warszawskie Filtry, zespół zamkowo-pałacowy wraz z kościołem parafialnym w Kórniku, XIX-wieczna Osada Fabryczna w Żyrardowie oraz młyn papierni w Dusznikach Zdroju.

Prezydent Polski Bronisław Komorowski w swym przemówieniu podkreślił ważność nadania tytułu Pomników Historii nie tylko typowo polskim zabytkom, ale również o korzeniach pruskich. Zapowiedział także wizytę w pałacach.

- Zabytki Historii są wyznacznikiem naszej tożsamości, ale także i naszej ambicji na przyszłość. One budują dumę, budują także poczucie przynależności nie tylko do kultury polskiej, ale również do kultury europejskiej – powiedział Bronisław Komorowski.

- Do tytułu Pomników Historii zgłosiliśmy wszystkie obiekty, których właściciele współpracują z Fundacja Pałaców i Ogrodów. Ponieważ podstawowym kryterium były XIX-wieczne siedziby szlacheckie z rozbudowanymi parkami, które zresztą się łączą tworząc duży poligon dla myśli romantycznej, wyłączone zostały m.in. takie dawniejsze zabytki jak Zamek Chojnik, czy Wieża Książęca w Siedlęcinie. Jednocześnie poinformowano, że obiekty te są tak ważne dla kultury, że mogą samodzielnie zdobyć miano Pomników Historii – powiedział Krzysztof Korzeń, z Fundacji Doliny Pałaców i Ogrodów obecny na uroczystości.

Totalizator Sportowy uruchomił 1 stycznia zdrapkę Skarby Polski, z której zyski mają być przeznaczone na ochronę Pomników Historii.
- Mamy szczególną satysfakcje, bo te obiekty przez lata były niszczone, jako obce nam kulturowo. Władze nie chciały się przyznać do tego dziedzictwa. Tymczasem pałace w dolinie Jeleniogórskiej są zespołem wyjątkowym w skali Europy. Prywatni właściciele podnoszą je teraz z ruin, nadają im nowe funkcje, udostępniają publiczności. Organizują w nich życie kulturalne, pielęgnują tradycje ważne dla lokalnej społeczności – dodał Krzysztof Korzeń.

Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej zamierza starać się o wpisanie zespołu pałaców i ogrodów na listę dziedzictwa kulturowego świata UNESCO. Uznanie zabytków za Pomniki Historii otwiera formalnie taką możliwość.

Pomniki historii ustanawiane są od 1994 r. Na liście znajdują się obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Do elitarnego grona pomników historii mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.