Cykl zaczął się dziś w południe prezentacją Wojciecha Kapałczyńskiego, szefa delegatury Służby Ochrony Zabytków, który poprowadził uczestników szlakiem najdawniejszej architektury stolicy Karkonoszy. Niestety, kapryśna aura uniemożliwiła dłuższy spacer.
Wojciech Kapałczyński opowiedział najpierw zebranym w BWA o korzeniach miasta i sporach wokół daty jego założenia. – Legendarnie przyjęło się, że był to rok 1108, ale nie brakuje kontestatorów takiej wersji zdarzeń, którzy twierdzą, że ośrodek zaczął się tu kształtować znacznie później. Ja natomiast podkreślam, że nie można wykluczyć, iż – może nie miasto, ale jakaś osada – istniały tu jeszcze przed 1108 rokiem – mówił Wojciech Kapałczyński do młodzieży z Gimnazjum nr 1 i kilku dorosłych uczestników wydarzenia.
Swoją tezę podparł odkrywkami dokonanymi w latach 80. XX wieku pod posadzką kościoła św. Erazma i Pankracego, który jest jednocześnie najstarszą jeleniogórską budowlą i świątynią. – Wówczas dzięki staraniom poprzedniego proboszcza i dziekana ks. Franciszka Krosmana doprowadzono do kościoła centralne ogrzewanie i przy okazji pod posadzką odkryto pozostałości budowli, które istniały tu przed 1303 rokiem, z którego pochodzą najstarsze zachowane fragmenty kościoła – mówił W. Kapałczyński.
Z analizy wynikało, że była to świątynia romańska, na której pozostałościach zbudowano kolejne kościoły, ponieważ poprzednie spaliły się. Okryto charakterystyczne dla świątyń romańskich prezbiterium z absydą, a także glinianą polepę z resztkami wypalonych części dawnego kościoła. Niestety, badania nie zostały udokumentowane, a mogłyby wnieść epokowe odkrycia tyczące początków Jeleniej Góry.
Wycieczka przeszła do kościoła, aby na własne oczy zobaczyć najstarszą budowlę w stolicy Karkonoszy. Wojciech Kapałczyński szczegółowo objaśniał poszczególne fazy powstawania kościoła, opowiadał o jego wystroju i wskazywał na rzadko dostrzegane detale umiejscowione w różnych częściach wnętrza nawy głównej i prezbiterium. Świetna lekcja na żywo, bo nawet podczas niedzielnych nabożeństw wierni nie zwracają uwagi na takie szczegóły.
Dzięki uprzejmości ks. dziekana Bogdana Żygadły, proboszcza parafii św. Erazma i Pankracego, chętni weszli na zamkniętą na co dzień emporę, dawne „loże” donatorskie, przeznaczone dla bogatych mieszczan darczyńców kościoła. Była też niecodzienna okazja podziwiania z bliska naczyń liturgicznych: złoconych kielichów z paterami pochodzących z epoki baroku. Wśród naczyń był też zabytkowy relikwiarz z relikwiami św. Franciszka z Asyżu. – Większość tych naczyń używamy podczas nabożeństw, niektóry tylko przy specjalnych okazjach – powiedział nam ksiądz Bogdan.
Wojciech Kapałczyński pokazał też wycieczkowiczom najstarsze fragmentu murów obronnych umocowane przy ulicy Górnej. Jeleniogórskie mury zachowały się w szczątkowym stanie. Ze źródeł historycznych wynika, że liczyły ponad 30 baszt i bastei. Do dziś przetrwały trzy.
Kolejne „odcinki” cyklu BWA w najbliższych dniach. W środę Ivo Łaborewicz pokaże dawne lokale użyteczności publicznej. W dalszym planie nastąpiły zmiany: wycieczka poprowadzona przez Wojciecha Kapałczyńskiego " Miejsca niezwykłe w Jeleniej Górze" odbędzie się 14 maja (a nie 18), zaś wycieczka poprowadzona przez Tomasza Miszczyka z Muzeum Karkonoskiego "Ślady średniowiecza w Jeleniej Górze" odbędzie się 18 maja (a nie 14). Początek wydarzeń w południe z BWA. – Ponadto informujemy o dodatkowym pokazie multimedialnym Konrada Przezdzięka "Oblicza rynku jeleniogórskiego" 29 maja o godz. 17.00 – podało BWA.
Pozostałe wycieczki:
Andrzej Paczos
„Śladami Rodu Schaffgotschów”
20 maja, godz. 12.00
(wycieczka, zbiórka w Cieplicach pod budynkiem Politechniki, Plac Piastowski)
Stanisław Firszt
„Cieplice”
21 maja, godz. 12.00
(wycieczka po Cieplicach, zbiórka w Muzeum Przyrodniczym)
Konrad Przezdzięk
„Oblicza rynku jeleniogórskiego”
29 maja, godz. 12.00 i 17.00
(Pokaz multimedialny w BWA)
